Біздің Стратегиямыз-бүкіл маршруттың тасымалдау және өткізу қабілетін өзгертуге қабілетті инфрақұрылымдағы тар жолдарды іздеу, бұл туралы Ресей темір жол серіктесіне TransRussia халықаралық көлік-логистикалық қызметтер көрмесінде «PTC HOLDING» ЖШС Басқарма Төрағасы Тимур Қарабаев айтты.

– Тимур Жұмартұлы, компания логистикаға қанша қаражат салуға ниетті. Жалпы, неге жеке бизнес мұны істеуі керек, өйткені бұл мемлекеттің міндеті – магистральдық инфрақұрылымды дамыту?

– Магистральдық инфрақұрылымды мемлекет салатынымен келісемін. Бірақ жеке бизнес логистиканы дамыта алады және тіпті дамытуы керек. Атап айтқанда, дәл осы жеке бизнес қазірдің өзінде салынған теміржол маршруттарын жүк түсіру және тиеу контейнерлік терминалдары орналасқан алаңдармен қамтамасыз ете алады, крандар жұмыс істейді, бизнес желіге заманауи вагондар мен контейнерлерді шығаруы керек. Бизнестің мұндай шешімі жүк ағынын қолдайды және тіпті арттырады. Біз өз міндетімізді осылай көреміз. Бірақ әзірге мен инвестиция көлемін атай алмаймын.
— Соңғы бес жылда «PTC HOLDING» ЖШС жүктерді тасымалдаудан бас тартты. Енді сіз Қытайда, Түркияда, Өзбекстанда маршруттарды дамытуға инвестиция салатын әртараптандырылған холдингсіз. Неге?

— 1520 калибрлі тасымалдау-бұл біздің дәстүрлі бизнесіміз. Біз мұнай және мұнай өнімдерін тасымалдаудың ірі операторы болып қала бердік. Бірақ бүгін біз көріп отырмыз-логистикалық әлем 1520 калибрлі тасымалдауды ұйымдастырудан гөрі жаһандық. Біз, аумақтық тұрғыдан, Қазақстандамыз. Қытайдан Еуропаға және кері қарай жүк ел арқылы транзитпен өтетіні түсінікті, егер біз бұл бағытта дамымасақ, ақымақтық болар еді.

Сонымен, біз неге Шанхайға бардық? Негізгі мақсат-өндірушіден жүкті алып, оны жүк алушыға ең тартымды бағамен беру. Қытай үлкен жүк базасын құрайды. Бірақ тек 3% – ы теміржол желісі арқылы жүреді, оның көп бөлігі теңіз арқылы өтеді. Бұл процесті бақылау үшін сол жерде болу керек дегенді білдіреді. Қытайда кеңсе ашу қажет,өйткені жүк жөнелтушілермен тікелей жұмыс істеу мүмкіндігі бар. Тілдік кедергілер, ұлттық заңнамалық айырмашылықтар туралы ұмытпауымыз керек.

Неліктен Ташкент? Орталық Азияда шамамен 60 млн адам тұрады, ал басым бөлігі Өзбекстанда тұрады. Бұл-Тәжікстан мен Ауғанстанға жүктердің өтуі үшін транзиттік аумақ. Бұл дегеніміз, бұл елде заманауи қойма технологиялары жүзеге асырылатын үлкен мультимодальды орталық болуы керек. Егер бұл мультимодальды орталықтың негізінде қазақстандық капитал болса жақсы. Біз осы бағытта жүреміз.

Неге Түркия? Бұл теңіз державасы және бұл алыс бағыттардағы тірек нүктесі. Елдің терең теңіз порттары бар, мысалы, грузия порттары туралы айту мүмкін емес. Елімізде экономика өсуде, бұл – Қазақстаннан келетін өнімді тұтынушылардың бірі, және бұл – жүктердің, оның ішінде халық тұтынатын тауарлардың кең номенклатурасының үлкен жүк жөнелтушісі. Түркия-бұл жерде болу керек, мұнда жүк жөнелтушімен үнемі байланыста болу керек. Біз сату терезесін ашады. Түркия tmtm-де жақсы жатыр.

– Егер Транскаспий халықаралық көлік бағыты (TMTM немесе Middle Corridor, орта дәліз) туралы сөйлескен болсаңыз, онда сіз бұл бағытқа деген сұранысты қаншалықты бағалайсыз?

— 2022 жылы қиын болды. Қалыптасқан геосаяси жағдайға байланысты кейбір дәстүрлі маршруттар сұранысты тоқтатты, олардың кейбіреулері толығымен жабылды. 2023 жылы бұл оңайырақ болмайтын шығар, бірақ логистикада ерекше жағдай қалыптасқанын айту керек: Корея мен Жапониядан Қазақстанға, Өзбекстанға, Қырғызстанға тауарларды тасымалдау үшін пайдаланылған маршруттар енді сұранысқа ие емес. Ал Транскаспий халықаралық көлік бағытына сұраныс жүктерді жеткізудің баламалы тәсілі ретінде тұрақты болды. Алайда, Ресейде де жүктердің қозғалысы өзгерді: жүктерді тасымалдаудың басымдығы өзгерді, жеткізу мерзімі өзгерді, кейбір жағдайларда біз жеткізу мерзімінің ұлғаюын тіркейміз.

– Мен жүктерді жеткізу мерзіміне риза болатын бірде-бір жүк жөнелтушіні білмеймін…

– Олар Қазақстанда да жоқ. Егер вагон баяу жүрсе немесе ол қозғалыстан шеттетілсе, онда жүк иесінде жылжымалы құрам тапшылығы пайда болады. Ол желіге жаңа жылжымалы құрамды шығарады. Желідегі саябақтың ұлғаюы одан да көп кептелістерге әкеледі, ал шамадан тыс жүктелген желі жеткізу уақытын одан әрі арттырады. Бұрын тасталған пойыз-бұл бірқатар оқиғалар, содан кейін бүгінде бұл қарапайым оқиға.

Жылжымалы құрамның ұлғаюы теміржол инфрақұрылымының тозуына әкеледі. «Қазақстан темір жолы», Қазақстанның ұлттық теміржол операторы күрделі және жоспарлы жөндеуге учаскелердің саны артып келеді. Жүк немесе жолаушылар пойыздары жүре алмайтын технологиялық терезелер пайда болады. Пойыздар қозғалысының барлық кестесі қайта құрылуда. Жолаушылар, әрине, басымдыққа ие, содан кейін контейнерлер, содан кейін қалғандары. Менің ойымша, біз 2023 жылды оңай өткізбейміз.

– Сіз қандай маршруттарды ең белсенді деп атай аласыз?

– Солтүстік бағыт. Ол Ресей, Қазақстан және Беларуссияны біріктіреді. Онда ОТЛК-Эра компаниясы тұр. Мұнда жүк тасымалы пандемияға айналды, бірақ қазір біз төмендеуді көріп отырмыз. Бір таңқаларлығы, Мәскеуге бағыт осы үлеске өсті. Шын мәнінде, Қазақстан арқылы өтетін транзит жүк ағыны бойынша өзгерген жоқ, тек бағыты өзгерді. Қазір Мәскеу бағыты ең сұранысқа ие. Бұл Қытайдан Еуропаға ең жылдам, тиімді және ыңғайлы транзиттік маршрут. Мұнда ең қолайлы тарифтер бар. Транскаспий халықаралық көлік бағыты әлі бәсекеге түсе алатын тарифтерді ұсына алмайды. Бірінші кезекте дәліздің географиясына байланысты. Ол Қытай, Қазақстан, Каспий теңізінің акваториясы, Әзірбайжан, Грузия және одан әрі Түркия мен Еуропа елдеріне өтеді. Екіншіден, дәлізде мультимодальды тасымалдауды жүзеге асыратын жүктер бар: теңіз, теміржол, авто. Бұл жерде косталар жоғары екені түсінікті, өйткені жүк тасымалы, порт ақысы пайда болады. Ең бастысы, ОТЛК солтүстік бағыты екі жаққа да тиеуді ұсынады: Қытайдан Еуропаға және кері бағытта. Бұл жағдайда жүк жөнелтуші тартымды баға алады.

TMTM мұндай тарифті әлі бере алмайды. Маршрутқа жүкті қалыптастыру және шоғырландыру, фитинг платформаларын ұсыну және оларды кері бағытта шығару үшін күшті серіктестер қажет.

– Сіз де Грузиядағы порттардың құрылысына инвестиция саласыз ба?

– Әзірге бұл туралы айтуға әлі ерте шығар. Бірақ иә, Грузияға тиді. Бірақ біз бұл мәселені әзірге пысықтап жатырмыз. Грузияның Қара теңіз порттары tmtm құрамына кіруі мүмкін, мұнда TMTM дәлізінің соңғы нүктесі. Бұл бағыт бойынша жүк ағыны да бизнеске байланысты.

https://www.rzd-partner.ru/logistics/interview/biznes-dolzhen-investirovat-v-logisticheskuyu-infrastrukturu/